System rozgrywek piłkarskich w Polsce to dziewięć lig, z których trzy są w pełni profesjonalne, natomiast reszta zrzesza miłośników piłki nożnej oraz amatorskich zawodników z aspiracjami do gry na wyższym poziomie. Przeczytaj artykuł i sprawdź, kto nadzoruje ligi piłkarskie w Polsce oraz jakie zasady panują na poszczególnych szczeblach rozgrywek.
Kto organizuje rozgrywki piłki nożnej w Polsce?
Formalnie zarządzanie rozgrywkami ligowymi w Polsce leży w kompetencji PZPN. W praktyce jednak sprawuje on pieczę nad trzema najwyższymi ligami. Sześć najniższych lig jest zarządzanych przez WZPN, czyli wojewódzkie związki piłki nożnej. Wszystkie województwa mają swój oddzielny ZPN, który ustala zasady rozgrywek w danym regionie.
Ligi piłkarskie w Polsce
Wśród pasjonatów piłki nożnej są nie tylko zawodowi gracze, ale również amatorzy, którzy gromadzą się w klubach i przystępują do ligowych rozgrywek niższej rangi. Polskie ligi w kolejności od najwyższej do najniższej prezentują się następująco:
- Ekstraklasa,
- I Liga,
- II Liga,
- III Liga,
- IV Liga,
- V Liga,
- A klasa,
- B klasa,
- C klasa.
C klasa – najniższa liga w Polsce
Ligą ulokowana najniżej w hierarchii polskich lig piłkarskich o najsłabszym poziomie sportowym. Nie funkcjonuje ona w każdym regionie – klasa C działa w województwie śląskim, dolnośląskim i małopolskim.
Są to rozgrywki w pełni amatorskie, a gracze to po prostu pasjonaci piłki nożnej. Z tego poziomu nie można spaść, za to dwie najlepsze drużyny otrzymają awans do klasy B.
B Klasa
Klasa B to najpopularniejszy poziom amatorskiej piłki. Działa aż w 15 województwach, a jedynym wyjątkiem jest Podlasie. Rozgrywki organizowane są przez OZPN, czyli okręgowe związki piłki nożnej. Dwie najlepsze drużyny premiowane są awansem do A klasy, natomiast dwa ostatnie miejsca oznaczają spadek do klasy (w województwach, gdzie ona funkcjonuje). Na tym szczeblu jest 151 grup.
A Klasa
A klasa często żartobliwie określana jest mianem “Serie A”, nawiązując do włoskiej ligi, choć to zupełnie inny poziom sportowy. W Polsce jest to siódma liga w hierarchii. W klubach z A klasy często grają zawodnicy, którzy kiedyś pojawiali się w wyższych ligach, ale zakończyli profesjonalną karierę. W klasie A jest 130 grup, natomiast drużyn tysiące. Dwie najlepsze drużyny awansują do ligi okręgowej, z kole najgorsze kluby spadają do klasy B.
Liga okręgowa
Szósty szczebel rozgrywek w Polsce to liga okręgowa lub inaczej V liga. Zwycięstwo w tabeli nagradzane jest awansem do IV ligi, co może stanowić ogromny krok w rozwoju wielu drużyn, a także w karierach ich zawodników. Najsłabsze zespoły zaliczają spadek do klasy A.
Nadzór nad okręgówką sprawuje OZPN. Jest ona podzielona na 63 grupy i zrzesza setki klubów. W lidze występują wyłącznie kluby zrzeszone w danych jednostkach organizacyjnych.
IV liga
IV liga piłkarska w Polsce jest umiejscowiona w połowie drogi między pasją a zawodowym futbolem. Zwykle właśnie na tym szczeblu można zacząć zarabiać pensję za grę w piłkę, a sponsorzy mogą interesować się klubami. Rozgrywana jest na podobnych zasadach, jak ligi opisane powyżej. Obecnie w IV lidze są 22 grupy składające się z 396 drużyn.
Najwięcej grup, bo aż 3, znajduje się w województwie mazowieckim. Po 2 grupy przypadają na województwa:
- śląskie,
- lubelskie,
- małopolskie.
III liga
III ligę piłkarską w Polsce często nazywa się ligą półprofesjonalną. Część zawodników na tym szczeblu jest w stanie utrzymywać się wyłącznie z gry w piłkę. Są to rozgrywki podzielone na 4 grupy, na które składają się 83 drużyny.
Grupa 1 to grupa północno-wschodnia, w której rywalizują 22 drużyny z województw:
- mazowieckiego,
- łódzkiego,
- podlaskiego,
- warmińsko-mazurskiego.
8 najlepszych drużyn walczy o awans do wyższej ligi – jest tylko 1 miejsce. Pozostałe zespoły znajdują się w grupie spadkowej. Miejsca 16-22 to pewny spadek, ale zagrożenie muszą odczuwać także zespoły na miejscach 13-15.
Grupa 2 to grupa północno-zachodnia, która również składa się z 22 drużyn. Są to zespoły z województwa zachodniopomorskiego, kujawsko-pomorskiego, pomorskiego oraz wielkopolskiego. Zasady spadków i awansów są identyczne jak w grupie 1.
Grupa 3 jest grupą południowo-zachodnią i składa się z 19 zespołów z województwa opolskiego, śląskiego, lubuskiego i dolnośląskiego. Do II ligi awans otrzymuje jedynie zwycięzca tabeli, natomiast pewny spadek czeka ekipy ulokowane na miejscach 16-22.
Grupa 4 to grupa południowo-wschodnia i zrzesza ona 21 zespołów, które pochodzą z województwa małopolskiego, świętokrzyskiego oraz lubelskiego. Zasady rozgrywek są dokładnie takie, jak w grupie 3.
II liga
To pierwsza z trzech lig, które są w całości organizowane oraz nadzorowane przez PZPN. Występują w niej 19 zespołów z całej Polski. Mistrz i wicemistrz II ligi trafiają bezpośrednio do I ligi, natomiast drużyny z miejsc 3-6 walczą w barażach, by jedna z nich mogła wejść na wyższy poziom rozgrywek. Spadek zaliczają aż 3 kluby z ostatnich miejsc w tabeli.
II liga to szansa dla wielu marek na dodatkową reklamę. Jest ona transmitowana w regionalnych mediach, co jest świetną okazją, aby pokazać się jako sponsor lokalnej drużyny.
I liga
I liga jest drugą ligą w hierarchii polskich rozgrywek. Stąd już tylko krok dzieli piłkarzy od awansu do Ekstraklasy. Rozgrywki są zarządzane przez PZPN oraz transmitowane w telewizji, a na meczach pojawia się wielu kibiców.
W skład I ligi wchodzi 18 zespołów, a o awans do Ekstraklasy szanse mają trzy z nich – dwie awansują bezpośrednio, natomiast jedna wyłaniana jest z barażów, w których biorą udział będą ekipy z miejsc 3-6. Ostatnia drużyna tabeli notuje spadek do niższej ligi.
Ekstraklasa
Ekstraklasa to marzenie większości zawodników niższych lig. Od sezonu 2021/2022 występuje w niej 18 drużyn. Mistrz Polski bierze udział w walce o miejsce w Lidze Mistrzów UEFA, natomiast reszta zespołów z podium gra w Conference League.
Rozgrywki na najwyższym szczeblu piłkarskim transmitowane są przez ogólnopolskie stacje telewizyjne.