Rzut karny to jeden z najbardziej emocjonujących, a często decydujących momentów w piłce nożnej. To unikalna szansa dla drużyny atakującej na zdobycie bramki z bliskiej odległości, gdzie jedyną przeszkodą jest bramkarz.
Co to jest rzut karny?
Rzut karny, powszechnie nazywany „jedenastką”, to bezpośredni strzał na bramkę. Stanowi najsurowszą karę, jaką sędzia może orzec za poważne przewinienie popełnione przez drużynę we własnym polu karnym.
Definicja
Rzut karny to bezpośredni strzał na bramkę z odległości 11 metrów (12 jardów), przyznawany za faul popełniony w polu karnym, który oferuje wyjątkowo wysoką szansę na zdobycie gola.
Kiedy sędzia dyktuje rzut karny?
Sędzia orzeka rzut karny, kiedy zawodnik drużyny broniącej popełni przewinienie, za które normalnie przyznano by rzut wolny bezpośredni, ale dzieje się to w obrębie jego własnego pola karnego. To wydzielony obszar boiska o wymiarach 16,5 na 40,3 metra.
Najczęstsze przewinienia w polu karnym to:
- Zagranie piłki ręką: Celowe lub nieumyślne dotknięcie piłki ręką lub ramieniem przez obrońcę.
- Faule: Popychanie, ciągnięcie za koszulkę, podstawianie nogi, nieprzepisowe powstrzymanie przeciwnika.
- Niebezpieczna gra: Atakowanie przeciwnika w sposób stwarzający realne zagrożenie dla jego zdrowia.
- Faul taktyczny: Przewinienie celowo przerywające akcję, która mogła zakończyć się oczywistą okazją bramkową.
Jak wykonać rzut karny? Zasady dla zawodników i bramkarza
Wykonanie rzutu karnego podlega ścisłym przepisom. Ich celem jest zapewnienie sprawiedliwego przebiegu i równych szans, pomimo naturalnej przewagi strzelca.
Ustawienie piłki i graczy
Piłka musi być umieszczona dokładnie na punkcie karnym, znajdującym się 11 metrów od bramki.
Wyznaczony strzelec po oddaniu strzału nie może dotknąć piłki ponownie, zanim nie zrobi tego inny zawodnik (np. bramkarz lub obrońca).
Bramkarz musi pozostać na linii bramkowej, zwrócony twarzą do strzelca, dopóki piłka nie zostanie kopnięta. Może poruszać się wzdłuż linii, ale nie może ruszyć do przodu, zanim strzał nie zostanie oddany.
Wszyscy inni zawodnicy (z obu drużyn) muszą znajdować się poza polem karnym i łukiem pola karnego, w odległości co najmniej 9,15 metra (10 jardów) od punktu karnego. Mogą wkroczyć w pole karne dopiero w momencie kopnięcia piłki.
Naruszenia zasad i konsekwencje
Naruszenie przepisów podczas wykonywania rzutu karnego skutkuje określonymi konsekwencjami, zależnymi od tego, która drużyna popełniła przewinienie i jaki był rezultat strzału.
Przewinienia drużyny broniącej
Jeśli zawodnik drużyny broniącej (w tym bramkarz) naruszy zasady (np. przedwcześnie wejdzie w pole karne, bramkarz ruszy się z linii) i:
- Bramka padnie: Gol jest uznany.
- Bramka nie padnie: Rzut karny jest powtarzany.
Przewinienia drużyny atakującej
Jeśli zawodnik drużyny atakującej (w tym strzelec) naruszy zasady (np. przedwcześnie wejdzie w pole karne, strzelec dotknie piłki dwukrotnie) i:
- Bramka padnie: Gol jest anulowany, a drużyna przeciwna otrzymuje rzut wolny pośredni z miejsca przewinienia.
- Bramka nie padnie: Gra jest kontynuowana lub rzut wolny pośredni dla drużyny przeciwnej (jeśli strzelec dotknął piłki dwukrotnie i nie było kontaktu z innym zawodnikiem).
Przewinienia obustronne
Gdy zawodnicy obu drużyn naruszą zasady jednocześnie, rzut karny jest zazwyczaj powtarzany, niezależnie od rezultatu strzału.
Rzut karny w kontekście meczu
Rzut karny wprowadzono do przepisów gry w piłkę nożną w 1891 roku. Od tego czasu stał się on kluczowym, a często dramatycznie decydującym elementem losów spotkań i całych turniejów. Jego znaczenie psychologiczne jest ogromne, zarówno dla strzelca, jak i bramkarza.
Serie rzutów karnych
Poza rzutem karnym przyznawanym w trakcie meczu, istnieje również seria rzutów karnych. To emocjonująca metoda rozstrzygnięcia remisu w meczach pucharowych lub turniejowych, gdy dogrywka nie przynosi rozstrzygnięcia. Zasady są podobne, ale kluczową różnicą jest to, że po oddaniu strzału piłka nie może być dobita przez żadnego zawodnika – akcja kończy się wraz z pierwszym kontaktem lub opuszczeniem pola gry.
FAQ: Najczęściej zadawane pytania o rzut karny
Za co przyznawany jest rzut karny?
Rzut karny jest przyznawany za przewinienie (np. faul, zagranie ręką), które normalnie skutkowałoby rzutem wolnym bezpośrednim, popełnione przez zawodnika drużyny broniącej we własnym polu karnym.
Jakie są zasady dla bramkarza podczas rzutu karnego?
Bramkarz musi pozostać na linii bramkowej, zwrócony twarzą do strzelca, dopóki piłka nie zostanie kopnięta. Może poruszać się na boki (wzdłuż linii), ale nie może ruszyć do przodu, zanim strzał nie zostanie oddany.
Czy strzelec może dotknąć piłki po raz drugi po wykonaniu rzutu karnego?
Nie, strzelec nie może dotknąć piłki po raz drugi, zanim nie dotknie jej inny zawodnik (np. bramkarz lub inny gracz z pola). Jeśli piłka odbije się od słupka lub poprzeczki i wróci do strzelca bez dotknięcia żadnego zawodnika, strzelec nie może jej ponownie zagrać.
Co się dzieje, gdy zawodnicy naruszą zasady podczas rzutu karnego?
Konsekwencje zależą od rodzaju naruszenia i tego, która drużyna je popełniła. Może to skutkować powtórzeniem rzutu karnego, rzutem wolnym pośrednim dla drużyny przeciwnej lub uznaniem/nieuznaniem bramki.
